Bu yazıda Sql Trigger Kavramının ne olduğu, Trigger Kullanımı ve 10 adet Trigger örneği göreceksiniz.

Trigger Türkçe anlamı olarak Tetikleyici demektir. Trigger, Stored Procedureler gibi Sql Server içinde bileşen olarak bulunmaktadır. Triggerların kullanım amacı, tablo üzerinde bir işlem gerçekleştiğinde (insert, update, delete) başka bir işlem daha yapılmak istendiği zaman kullanılır.

Şu şekilde basit olarak örneklendirelim.

Öğrenci tablonuz olduğunu düşünelim. Öğrenci tablonuzda bir öğrenciyi sildiğinizde bu öğrenci bilgilerini daha farklı bir tabloda(silinen öğrencilerin tutulduğu) tutmak istiyorsunuz. Öğrenci tablosundaki bir kayıt silindiğinde(delete) başka bir tabloya bu kaydı trigger ile aktarmak mümkün.

Yada daha kapsamlı başka bir örnek Bir kütüphane tablosu üzeride, bir öğrenci sadece bir kitap alabilir durumda olsun. Öğrenci kitabı getirmediği sürece ikinci bir kitap almasına izin verilmesin. Bu işlemi görsel program aracılığı ile yapabileceğiniz gibi trigger ile öğrenci kitap teslim etmediyse ikinci bir kitabı almasına izin verilmesini engelleyebilirsiniz. Yazının sonunda çok daha fazla senaryo ile örneklendirme yapacağım.

Trigger’lar DML (Delete, Insert ve Update işlemleri) işlemleri üzerinde çalışırlar. Select ile bir bağlantısı yoktur. DML işlemi gerçekleştiğinde deleted, inserted yada her iki sanal tablolaya kayıtlar eklenir. Trigger tetiklenerek, trigger içindeki sorgular gerçekleştirilir. Sonra da kayıtlar gerçek tabloya(rollback ile sorguyu iptal edebiliriz) eklenerek sorgu işlemi bitirilir.

Adım adım trigger oluşturma kavramına bir bakalım.

İçindekiler

Trigger Nasıl Oluşturulur?


CREATE TRIGGER trigger_adi

ON tablo_adi

{FOR|AFTER|INSTEAD OF} {INSERT|UPDATE|DELETE}

AS

Begin

--Sql ifadeler

End

CREATE TRIGGER trigger_adi

ON tablo_adi

{FOR|AFTER|INSTEAD OF} {INSERT|UPDATE|DELETE}

Begin

--Sql ifadeler

End

trigger_adi: oluşturacağımız trigger adını veriyoruz.

tablo_adi: hangi tabloda çalışacağını belirtiyoruz

After yada Instead of: after yapılırsa işlem yapıldıktan sonra, instead of yapıldığında yapmak istediğimiz işlemin yerine çalıştırılacağını belirtiyoruz

Insert,Update, Delete: Tabloda hangi sql işlemi sırasında çalıştırılacağını belirtiyoruz.

Begin…..End: Trigger çalıştırıldıktan sonra yürütülecek olan sql cümlelerini bu aralıkta yazıyoruz.

Trigger Güncelleme


ALTER TRIGGER trigger_adi
ON tablo_adi
AFTER veya INSTEAD OF (INSERT , UPDATE , DELETE)
AS
Begin
--Sql ifadeler
End

ALTER TRIGGER trigger_adi

ON tablo_adi

AFTER veya INSTEAD OF (INSERT , UPDATE , DELETE)

Begin

--Sql ifadeler

End

Trigger Inserted / Deleted Kavramları

Trigger’ın çalışmasına göre, hangi tablo üzerinde etkinse tablo üzerine eklenilen veya güncellenilen kayıtları “inserted” üzerinde, silinen kayıtları ise “deleted” üzerinde kaydediyor. Bunlar sanal tablolardır (virtual table).
Insert: Bir insert işlemi gerçekleştirdiğimizde, eklediğimiz kayıt ilk olarak insertedtablosuna eklenir.

Delete:Bir delete işlemi gerçekleştirdiğimizde sildiğimiz kayıt ilk olarak deletedtablosuna eklenir.

Update:Update işleminde ise eski kayıt önce deleted tablosuna, güncellenen(yeni) kayıt ise inserted tablosuna eklenir.

Trigger enable/disable yapma

Enable (Aktifleştirme):


--yöntem 1
disable trigger trigger_adı On tablo_adı
 
--yöntem 2
alter table tablo_adı disable trigger trigger_adı

--yöntem 1

disable trigger trigger_adı On tablo_adı

--yöntem 2

alter table tablo_adı disable trigger trigger_adı

Disable (Pasifleştirme):


--Yöntem 1
enable trigger trigger_adı On tablo_adı
 
--Yöntem 2
alter table tablo_adı enable trigger trigger_adı

--Yöntem 1

enable trigger trigger_adı On tablo_adı

--Yöntem 2

alter table tablo_adı enable trigger trigger_adı

Tüm Triggerları Pasifleştirme / Aktifleştirme


enable trigger all On tablo_adı
 
disable trigger all On tablo_adı

enable trigger all On tablo_adı

disable trigger all On tablo_adı

Trigger Silme

Oluşturulan bir trigger’ ı silmek için aşağıdaki komut satırı kullanılır.


drop trigger trigger_adı

drop trigger trigger_adı

After /Instead Of Kavramı

After Triggerler: Insert,Update yada Delete işlemi gerçekleştirildiğinde tetiklenir. Sadece tablolar için tanımlanabilir.

Instead Of Triggerler: Belirlenen işlem gerçekleşirken devreye girip, SQL sorgusu yerine çalıştırılır. After tetikleyicileri sadece tablolar için tanımlanabilirken Instead Of tetikleyicileri hem tablolar için hem de view tabloları ile de kullanılabilir.

Rollback Transaction ve Raise Error

Rollback Transaction komutu trigger ne için tanımlanmışsa o işlemi iptal etmek için kullanılır.

Raise Error komutu kullanıcıya işlemin neden iptal edildiğini bildirmek için kullanılır. Kullanıcıyı bilgilendirme amacı ile kullanılır.

Sql Server Management Studio Trigger Nerede Bulunur?

Sql Server Management Studio üzerinde triggerlar aşağıdaki resimde görüntülendiği gibi ilgili tabloya tıklandığında tablonun altında görünecektir.

Aşağıdaki Komutlar Trigger İçinde Kullanılmaz

Alter Database Create Database

Load Database Drop Database

Disk Init Disk Resize

Load Log Reconfigure

Restore Database Restore Log

Recursive Trigger Oluşturma

Trigger’ın kendini çağırması durumudur.

Triggerda aynı tabloda işlem yapılıyorsa o işlem sonucu aynı trigger bir daha çalışabilir.

Trigger başka tabloda işlem yapar. O işlem sonucu çalışan başka bir triggerda yeniden birinci tablo ile ilgili işlem yapar. Bu durum da da recursive olur.

En fazla 32 tane çalışır.

Sürekli bir şart ile kontrol edilip sonlandırılmalıdır. Yoksa sonsuz döngüye girer.


Alter database ticaret set recursive_triggers on
 
sp_dpoption ticaret,'recursive triggers',true

Alter database ticaret set recursive_triggers on

sp_dpoption ticaret,'recursive triggers',true

Recursive trigger’ları aktif yapmak için yukarıdaki kodlar kullanılır.

Bir alanının güncellendiğini öğrenmek için update(alanadi) fonksiyonu kullanılır. Sonucu true yada false olarak döner.

Bir trigger başka bir tabloda işlem yaparken o tablodaki trigger’ı da çalıştırabilir.

İç içe 32 trigger çalıştırılabilir.

@@Nestlevel hangi seviyede olduğunu belirtir.

Sp_configure procedure’ü kullanılarak iç içe tetiklenme kapatılabilir.

İlk trigger çalışır diğerleri tetiklenmez.

Trigger Örnekleri

Trigger örneklerini basit olarak oluşturulmuş kütüphane veritabanı üzerinde uygulayacağım. Kütüphane veritabanını indirmek için tıklayın.

Aşağıdaki örneklerde triggerlar bir kez execute ile yürütüldükten sonra insert/update/delete işlemleri gerçekleştirildiğinde ilgili trigger tetiklenecektir.

Bazı örneklerde triggerlar bir birlerini etkileyeceği için ya triggerı kaldırmanız yada bir birini etkileyeceğini düşündüğünüz triggerları durdurmanız gerekir.

Örnek 1: Kullanıcı bir kayıt ekledikten sonra ogrenci tablosunu listeleyen trigger oluşturunuz.


--trigger kodu
create trigger trg_Listele on ogrenci
after insert
as
begin
select * from ogrenci
end
 
 
--Kayıt ekleme örneği
insert into ogrenci(ograd,ogrsoyad,cinsiyet,dtarih,sinif,puan)values('Ali','Veli','E',GETDATE(),'10A',0) --ÖNCE TRİGGER I ÇALIŞTIR

--trigger kodu

create trigger trg_Listele on ogrenci

after insert

begin

select * from ogrenci

end

--Kayıt ekleme örneği

insert into ogrenci(ograd,ogrsoyad,cinsiyet,dtarih,sinif,puan)values('Ali','Veli','E',GETDATE(),'10A',0) --ÖNCE TRİGGER I ÇALIŞTIR

Örnek 2: 10A sınıfına cinsiyeti kız olan öğrenciler kaydedilebilsin.


Create trigger cinsiyet on ogrenci
for insert
As
if(exists(Select * from inserted where sinif = '10A' and cinsiyet = 'E'))
Begin
  raiserror('10A sınıfına erkek öğrenci kaydedilemez',1,1)
  rollback transaction
End
 
 
--Kayıt ekleme test
insert into ogrenci(ograd,ogrsoyad,cinsiyet,dtarih,sinif,puan)values('Ali','Veli','E',GETDATE(),'10A',0) --ÖNCE TRİGGER I ÇALIŞTIR

Create trigger cinsiyet on ogrenci

for insert

if(exists(Select * from inserted where sinif = '10A' and cinsiyet = 'E'))

Begin

raiserror('10A sınıfına erkek öğrenci kaydedilemez',1,1)

rollback transaction

End

--Kayıt ekleme test

insert into ogrenci(ograd,ogrsoyad,cinsiyet,dtarih,sinif,puan)values('Ali','Veli','E',GETDATE(),'10A',0) --ÖNCE TRİGGER I ÇALIŞTIR

Örnek 3: 10A’nın kız öğrencileri silinemesin.


Create trigger trg_10AKizOgrenciSilme on ogrenci
after delete
as
begin
   if(exists(select * from deleted where cinsiyet='K' and sinif='10A'))
    begin
     raiserror('10A sınıfındaki kız öğrencileri silemezsiniz!!',0,0)
     rollback transaction
    end
end
 
delete from ogrenci where cinsiyet='K' and sinif='10A' --kullanmadan önce triggerı çalıştırmayı unutmayın

Create trigger trg_10AKizOgrenciSilme on ogrenci

after delete

begin

if(exists(select * from deleted where cinsiyet='K' and sinif='10A'))

begin

raiserror('10A sınıfındaki kız öğrencileri silemezsiniz!!',0,0)

rollback transaction

end

delete from ogrenci where cinsiyet='K' and sinif='10A' --kullanmadan önce triggerı çalıştırmayı unutmayın

Örnek 4: Silinen öğrenciler mezun tablosuna kaydedilsin.


--silinen öğrencinin adını soyadını mezun tablosuna kaydediyoruz.
create table mezun(ograd varchar(50),ogrsoyad varchar(50))
 
create trigger trg_SilineniEkle on ogrenci
after delete
as begin
insert into mezun select ograd,ogrsoyad from deleted
end
 
 
delete from ogrenci where ogrno=3 --triggerı test ediyoruz
select * from mezun

--silinen öğrencinin adını soyadını mezun tablosuna kaydediyoruz.

create table mezun(ograd varchar(50),ogrsoyad varchar(50))

create trigger trg_SilineniEkle on ogrenci

after delete

as begin

insert into mezun select ograd,ogrsoyad from deleted

end

delete from ogrenci where ogrno=3 --triggerı test ediyoruz

select * from mezun

Örnek 5: Öğrencilerin cinsiyet alanı güncellenmesin.


create trigger trg_Guncelle on ogrenci
after update
as begin
--if(update(cinsiyet))
if(exists(select * from inserted,deleted where inserted.ogrno=deleted.ogrno and inserted.cinsiyet!=deleted.cinsiyet)) 
--Exists içindeki değerin olup olmadığına bakar.
begin
raiserror('Cinsiyet Güncellenemez.',1,1)
rollback transaction
end
end
 
--trigger test edilmesi
select * from ogrenci where ogrno = 5
update ogrenci set cinsiyet = 'E' where ogrno=5

create trigger trg_Guncelle on ogrenci

after update

as begin

--if(update(cinsiyet))

if(exists(select * from inserted,deleted where inserted.ogrno=deleted.ogrno and inserted.cinsiyet!=deleted.cinsiyet))

--Exists içindeki değerin olup olmadığına bakar.

begin

raiserror('Cinsiyet Güncellenemez.',1,1)

rollback transaction

end

--trigger test edilmesi

select * from ogrenci where ogrno = 5

update ogrenci set cinsiyet = 'E' where ogrno=5

Örnek 6: Kitap tablosu güncellenirken eski sayfa sayısı yeni sayfa sayısından fazla olmak zorunda olsun.


create trigger kitapguncelle on kitap
after update
as
begin
if(exists(select * from inserted,deleted where inserted.sayfasayisi=deleted.sayfasayisi or  inserted.sayfasayisi > deleted.sayfasayisi))
begin
raiserror('Eski sayfa sayısı yeni sayfa sayısından fazla olmak zorunda',1,1)
rollback transaction
end
end
 
--Birinci Kontrol
update kitap set puan=20, sayfasayisi=150 where kitapno=1
select * from kitap where kitapno=1
 
 
--İkinci Kontrol
update kitap set puan=20, sayfasayisi=170 where kitapno=1
select * from kitap where kitapno=1

create trigger kitapguncelle on kitap

after update

begin

if(exists(select * from inserted,deleted where inserted.sayfasayisi=deleted.sayfasayisi or inserted.sayfasayisi > deleted.sayfasayisi))

begin

raiserror('Eski sayfa sayısı yeni sayfa sayısından fazla olmak zorunda',1,1)

rollback transaction

end

--Birinci Kontrol

update kitap set puan=20, sayfasayisi=150 where kitapno=1

select * from kitap where kitapno=1

--İkinci Kontrol

update kitap set puan=20, sayfasayisi=170 where kitapno=1

select * from kitap where kitapno=1

Örnek 7 : Tür tablosundan hiçbir kayıt silinmesin.


Create Trigger trg_TurSilinmez on tur
after delete
as
begin
raiserror('tur Tablosu üzerinde kayıt silinmez',1,1)
rollback transaction
end
 
 
delete from tur
 
select * from tur

Create Trigger trg_TurSilinmez on tur

after delete

begin

raiserror('tur Tablosu üzerinde kayıt silinmez',1,1)

rollback transaction

end

delete from tur

select * from tur

After yerine Instead of kullanılarak delete işlemi yapmak yerine hata vermesi sağlanabilir.


Create Trigger trg_TurSilinmez on tur
instead of delete
as
begin
raiserror('tur Tablosu üzerinde kayıt silinmez',1,1)
rollback transaction
end

Create Trigger trg_TurSilinmez on tur

instead of delete

begin

raiserror('tur Tablosu üzerinde kayıt silinmez',1,1)

rollback transaction

end

Örnek 8: ogrenci tablosuna silindi isminde bir alan ekleyiniz. Öğrenci silinmesin silindi alanının değeri 1 olsun. after yerine –instead of kullanılacak.


Alter Table ogrenci add silindi bit null
 
Create trigger ogrenciSil on ogrenci
instead of delete
as
begin
update ogrenci set silindi=1 where ogrno in (select ogrno from deleted)
end
 
 
 
--triggerı çalıştırmayı unutmayın. daha önce oluşturulan triggerlar ile çakışmaması için eskilerini durdurmayı unutmayın
delete from ogrenci where ogrno in(8,9)
select * from ogrenci where ogrno in (8,9)

Alter Table ogrenci add silindi bit null

Create trigger ogrenciSil on ogrenci

instead of delete

begin

update ogrenci set silindi=1 where ogrno in (select ogrno from deleted)

end

--triggerı çalıştırmayı unutmayın. daha önce oluşturulan triggerlar ile çakışmaması için eskilerini durdurmayı unutmayın

delete from ogrenci where ogrno in(8,9)

select * from ogrenci where ogrno in (8,9)

Örnek 9: Tur tablosuna gTarih adında bi alan ekleyin tur tablosunda guncelleme yapıldığında gtarih alanına güncelleme tarihini kaydediniz.


Alter Table tur add gTarih datetime null
 
Create Trigger turGuncelle on tur
after update
as
begin
--if(not update(guncellendi))--recursive trigger açıksa hata verememesi için
  update tur set gTarih=GETDATE() where turno in (select turno from deleted)
end
 
update tur set turadi='Başka Bir Tür'where turno=3
select * from tur where turno=3

Alter Table tur add gTarih datetime null

Create Trigger turGuncelle on tur

after update

begin

--if(not update(guncellendi))--recursive trigger açıksa hata verememesi için

update tur set gTarih=GETDATE() where turno in (select turno from deleted)

end

update tur set turadi='Başka Bir Tür'where turno=3

select * from tur where turno=3

Örnek 10: 500 sayfadan daha az roman türünde kitap eklenemesin.


Create trigger kitap1 on kitap
after insert
as
if(exists(Select * from inserted,tur where inserted.turno = tur.turno and
turadi='roman' and sayfasayisi<500))
begin
  raiserror('500 sayfadan az roman türünde kitap kaydedilemez',1,1);
  rollback transaction
End

Create trigger kitap1 on kitap

after insert

if(exists(Select * from inserted,tur where inserted.turno = tur.turno and

turadi='roman' and sayfasayisi<500))

begin

raiserror('500 sayfadan az roman türünde kitap kaydedilemez',1,1);

rollback transaction

End

3 Yorum

Yusuf dedi ki:

Şubat 24, 2021, 12:24 pm

Ben bu trigger oluşturmayı c++ üzerinde sqlite3 kütüphanesiyle gerçekleştirebilir miyim?C++ ile tablo vs oluşturdum ancak trigger oluştumayı beceremedim.

Cevapla
- Yusuf dedi ki:
  
  Şubat 25, 2021, 10:50 am
  
  ben bunu dün yatpım , yazmayı unutmuşum .
  
  Cevapla
  - samet dedi ki:
    
    Haziran 7, 2021, 1:20 pm
    
    Selamun Aleyküm kral benim bir sorum var da yardımcı olurmusun?
    
    Cevapla

SQL Trigger (Tetikleyici) Nedir? Trigger Örnekleri

Trigger Nasıl Oluşturulur?

Trigger Güncelleme

Trigger Inserted / Deleted Kavramları

Trigger enable/disable yapma

Tüm Triggerları Pasifleştirme / Aktifleştirme

Trigger Silme

After /Instead Of Kavramı

Rollback Transaction ve Raise Error

Sql Server Management Studio Trigger Nerede Bulunur?

Recursive Trigger Oluşturma

Trigger Örnekleri

3 Yorum

Yorum yap X

Trigger Nasıl Oluşturulur?

Trigger Güncelleme

Trigger Inserted / Deleted Kavramları

Trigger enable/disable yapma

Tüm Triggerları Pasifleştirme / Aktifleştirme

Trigger Silme

After /Instead Of Kavramı

Rollback Transaction ve Raise Error

Sql Server Management Studio Trigger Nerede Bulunur?

Recursive Trigger Oluşturma

Trigger Örnekleri

Bunu paylaş:

Şunlar da Hoşunuza Gidebilir

3 Yorum

Yorum yap X

Web Tasarım & Programlama sitesinden daha fazla şey keşfedin