Algoritma bir problemin çözümünün basit, net, sıralı biçimde belirtilmiş halidir. Çözüm için bir algoritma geliştirildikten bu algoritma metinsel, sözde kodlar ile ya da akış diyagramları ile sunulur. Akış diyagramları diğer bir adı akış şeması, algoritmanın belirli şekiller ve simgeler ile ifade edilmiş şeklidir ve algoritma sunumu için yaygınlıkla kullanılır. Bir akış şeması, bir süreç, sistem veya bilgisayar algoritmasını gösteren bir şemadır. Açık, anlaşılması kolay şemalarda karmaşık süreçleri belgelemek, araştırmak, planlamak, geliştirmek ve iletişim kurmak için çok sayıda alanda yaygın olarak kullanılmaktadır.
Akış diyagramları geliştirilen bir algoritmayı şekilsel olarak ifade etmekte ve anlaşılabilirliğini kolaylaştırmaktadır. Akış diyagramlarını gösterir çeşitli şekiller vardır. Bu şekiller işlevlerin simgesel gösterimidir. Bilgisayar programlama dilinde kullanılan programlama kodları bu şekiller ile basit olarak gösterilerek programı yazan programcı yanı sıra başka bir programcı tarafından incelendiğinde anlaşılabilirliğini kolaylaştırmak veya programcı uzun süre önce yazdığı program kodunu unutmuş ise hatırlamasına yardımcı olmak amacına da sahiptir. Otomatik süreci kodlamaya başlamadan önce bir programın arkasındaki mantığı hecelemek için bir akış şemasını kullanabilirsiniz. Büyük resmi düşünmeyi organize etmeye ve kodlama zamanı geldiğinde bir rehber sağlamaya yardımcı olabilir.
Genel olarak bilgisayar programlama dillerinde programlamaya başlarken kodlar yazılmadan önce belirlenen algoritma akış diyagramları ile ifade edilir. Akış diyagramları belirlenen bilgisayar programlarının kaynak kodlaması yapılır. Bu işlem programın kaynak kodlarının geliştirilmesi için gerekli olan öngörü ve işlem kolaylığını sağlar. Akış diyagramı oluşturulan bilgisayar programında algoritmanın nasıl uygulanacağının bilinmesi veya daha kısa bir yolu var ise bu şekilsel olarak görülmesi konusunda yardımcı olmaktadır. Algoritmalar bir iş veya işlemin nasıl yapılacağını gösteren yazı veya şekillerden oluşur.
Aşağıda gösterilen akış şeması şekilleri ve sembolleri, çoğu akış şeması diyagramında bulabileceğiniz en yaygın türlerden bazılarıdır.
Akış Diyagramı Sembol ve Anlamları
| Bağlantı SembolüAkış yönü ve semboller arasındaki bağlantıyı göstermek için kullanılır. |  |
| Başlangıç / Bitiş SembolüSonlandırıcı, işleminizin nerede başladığını veya bittiğini gösterir. İşleri daha açık hale getirmek için sonlandırıcı şeklinin içinde ‘Başlat’, ‘Başla’, ‘Son’ gibi kelimeleri kullanabilirsiniz. |  |
| Eylem veya Süreç SembolüBir işlemi, süreci veya aktiviteyi ifade eder |  |
| Belge SembolüBasılı bir belge veya raporu temsil eder. |  |
| Birden Fazla Belge Sembolüİşlemde birden çok belgeyi temsil eder. |  |
| Karar SembolüBir karar veya dallanma noktasını temsil eder. Bir kararın alınması gerektiğini ve bu karardan dolayı süreç akışının belirli bir yönü izleyeceğini göstermektedir. |  |
| Giriş / Çıkış SimgesiMüşteri siparişi (giriş) veya ürün (çıktı) gibi sisteme giren veya sistemden gönderilen materyal veya bilgileri temsil eder. |  |
| Manuel Giriş SembolüKullanıcının bilgileri manuel olarak girmesi istendiği bir adımı temsil eder. |  |
| Hazırlık SembolüSüreçte başka bir adımın ön hazırlık veya kurulumunu temsil eder. Devam etmeden önce bir işlemin yapılması, ayarlanması veya değiştirilmesi gerektiğini gösterir. Kurulumun aynı süreç içerisinde başka bir adıma geçmesine yardımcı olur. |  |
| Bağlayıcı SembolüAkışın, eşleşen bir sembolün (aynı harfi içeren) yerleştirildiği yerde devam ettiğini gösterir.
|  |
| Veya SembolüProses akışının ikiden fazla dalda devam ettiğini gösterir.
|  |
| Alt Yordam sembolüDaha büyük bir süreç içinde gömülü belirli bir görevi gerçekleştiren eylemler dizisini belirtir. Bu eylem dizisi, ayrı bir akış şeması üzerinde daha ayrıntılı olarak tarif edilebilir.
|  |
| Manuel Döngü SembolüManuel olarak durdurulana kadar tekrarlamaya devam edecek bir dizi komut dizisini belirtir.
|  |
| Döngü Sınırı SembolüBir döngüün durması gereken noktayı belirtir.
|  |
| Gecikme Sembolüİşlemde gecikme olduğunu gösterir.
|  |
| Veri Depolama veya Saklanan Veri SembolüVerilerin saklandığı bir adımı belirtir.
|  |
| Veritabanı sembolüArama ve sıralama için izin veren standart bir yapıya sahip bilgi listesini gösterir.
|  |
| Dahili Depolama SembolüYazılım tasarım akış şemalarında kullanılan bir program sırasında bilgilerin bellekte saklandığını belirtir.
|  |
| Ekran SembolüBilgileri gösteren bir adımı belirtir.
|  |
Temel bir akış şeması nasıl planlanır ve çizilir
- Amacınızı ve kapsamınızı tanımlayın. Başarmayı umduğun şey nedir? Bu amaca ulaşmak için uygun başlangıç ve bitiş noktaları ile doğru şeyleri mi çalışıyorsunuz? Araştırmanızda yeterince detaylı olun, ancak planladığınız kitlenizle iletişim kurmaya yetecek kadar basit tutmaya özen gösterin.
- Görevleri kronolojik sırada tanımlayın. Bu, uygulamanızda rol alan katılımcılarla konuşmayı, bir süreci gözlemlemeyi ve / veya mevcut belgeleri gözden geçirmeyi içerebilir. Not formundaki adımları yazabilir veya kaba bir tablo ile başlayabilirsiniz.
- Bunları süreç, karar, veri, girişler veya çıktılar gibi tür ve karşılık gelen şekle göre düzenleyin.
- Grafiğinizi çizin, ya elle çizim yapın ya da özel bir program kullanın.
- Akış çizelgenizi doğrulayın , sürece katılan kişilerle adım adım ilerleyin. Amacınız için önemli olan hiçbir şeyi kaçırmadığınızdan emin olmak için süreci gözlemleyin. Üzerinde herkesin katıldığı genel testler yapın.
En iyi akış şemaları çizebileceğiniz bilgisayar programları
Akış şeması çizimlerinizi cetvel ve şablonlarla kağıt üzerine yapabileceğiniz gibi bu iş için hazırlanmış özel bilgisayar programlarını da kullanabilirsiniz.
Bazı algoritma ve akış diyagramı örneklerine aşağıdaki kaynaklardan ulaşabilirsiniz.
